Første veka i september reiste B3 FL ut i havgapet
til Litle Færøy, utanfor Hardbakke i Solund. Eit mål for turen var å få
erfaring knytt til kystfriluftsliv, med mellom anna kajakkpadling og bruk av
tradisjonsbåtar. Desse dagane fekk vi sjå på både gamle grindverksbygg og ulike
båtbyggjartradisjonar, frå gammalt av. Dette er historiske byggteknikkar som i
dag går innanfor det vi kallar kulturminne. Dette blogginnlegget vil handle om kulturminner knytt til friluftsliv og læring i friluftslivet.
 |
| Foto: Ragni K. Odéen Fuglesteg i Luster er ein gard verna av kulturminneloven (1979). |
Kulturminner og friluftsliv
Kulturminneloven
§ 2. (1979) beskriver kulturminner som følgende: “Med kulturminner menes alle spor etter menneskelig virksomhet i vårt
fysiske miljø, herunder lokaliteter det knytter seg historiske hendelser, tro
eller tradisjon til.”. Videre beskriver St.meld. nr. 39. (Klima- og miljødepartementet, 2000) at ”samfunnet er i endring, og vi opplever at dei nye generasjonane si
tilknyting til natur- og kulturarven blir svekt”. Korleis kan vi som
friluftslivsrettleiarar påverke dette i ein positiv retning?
Eg hugsar sjølv at kulturminner vart brukt i grunnskulen,
utan at eg kunne definere eit kulturminne på denne tida. Ekskursjonar til
gardstun frå 1700-talet, til vikinggardar og oppsøking av helleristingar, sit
som spikra fast i meg, som minner frå barneskulen. Vi levde oss tilbake i
tidene, kledde oss om, åt vassgraut og slo gras med ljå. Tilbake på skulen laga
vi våre eigne helleristingar og jobba vidare med dei historiske tidene. Vi
hadde personlege minner og knaggar å feste kunnskapen til.
 |
| Foto: Svein Erik FristadEin Sunnfjordsfæring |
I prosjektet ”Landskapsopplevelse og
kulturlandskapsvern” har ein sett på korleis turgåarar opplev kulturhistoriske
fenomen i landskapet (Klepp, 1994). Mange viste seg å ha eit positivt forhold
til vern av kulturminner. Eit kulturminne kan være kritikk eller kommentar til
notida (Klepp, 1994). Vi kan bruke kulturminner til å reflektere over kor godt
vi har det i dag, eller i kva for retning utviklinga fører oss. Det kjem ofte
fram at vi i tidlegare kultur hadde eit meir naturleg forhold til naturen
(Klepp, 1994). Med kulturminner får vi moglegheit til å leve oss tilbake inn i
fortida, for ein kortare periode.
Kulturminner er eit godt argument for å ta
undervisninga ut av klasserommet, og kalla uteskule. Uteskule er ikkje
nødvendigvis undervisning ute i naturen, men å ta undervisninga ut frå klasserommet
(Jordet, 2012). St.meld. nr. 39. (Klima- og miljødepartementet, 2000) definerer
friluftsliv som ”all utandørs fysisk aktivitet i område der det er rom
for naturopplevingar”. Ved å inkludere kulturminner i friluftslivet gir det
rom for endå meir læring, enn berre å vere til stades i naturen. Dette er også
eit godt verkemiddel for å lære turistar, både norske som utanlandske, om norsk
historie og tradisjonar. Eg meiner vi som friluftslivsrettleiarar har eit
ansvar for å bruke kulturminner aktivt når vi har med oss grupper ute i
naturen.
Referanser
Jordet, A. N. (2012). Klasserommet utenfor: Tilpasset opplæring i
et utvidet klasserom. Oslo:
Cappelen Damm AS
Kulturminneloven. LOV-1978-06-09-50. (1979). Hentet fra http://lovdata.no/dokument/NL/lov/1978-06-09-50
Stortingsmelding nr. 39. Friluftsliv – ein veg til høgare livskvalitet.
Ingen kommentarer:
Legg inn en kommentar